Rotator Bestwina
WWW.GMINABESTWINA.INFO
Gmina Bestwina położona jest w południowej części województwa śląskiego.
Z RYBĄ I KŁOSEM W HERBIE
Stanowi część Kotliny Oświęcimskiej ograniczonej od północy rzeką Wisłą, a od zachodu rzeką Białą.
NIEZALEŻNY PORTAL MIESZKAŃCÓW
Graniczy z miastami: Bielskiem-Białą i Czechowicami- Dziedzicami oraz z trzema gminami Wilamowicami, Miedźną i Pszczyną.
HTTPS:GMINABESTWINA.INFO |
|
W tej kategorii nie ma artykułów. Jeśli na tej stronie wyświetlane są podkategorie, mogą zawierać artykuły.
Kalendarium dziejów terenu gminy Bestwina
IX, X w. Czasy grodziska nad Łękawką, czyli genesis Bestwiny, która powstała z chwilą pojawienia się państwa polskiego na czele z rodem Piastów. Ówczesna Kasztelania Oświęcimska razem z Bestwiną wchodziła w skład tego państwa. Na podstawie odkryć archeologicznych z 1971 roku możemy przypuszczać, że już przed Mieszkiem I w IX i X wieku mieszkali tu ludzie i wznosili fortece ziemne i drewniane w formie grodziska. Przypuszczenia te potwierdzają tutejsze wykopaliska archeologiczne - majdan o wymiarach 7*27,5 m o konstrukcji drewnianej położony w widłach rzeki Łękawki i potoku Pasieczanki (obecnie czworaki).
XII/XII w. Zbadano drugą warstwę kulturową na głębokości 2 m. Odkryto ceramikę z XII i XIII wieku: kafle donicowe pokryte polewą barwy zielonej zdobione ornamentem; fragment obuwia-ciżmy, fragmenty szkła; z grodziska pochodzi także żelazna kula.
Pierwsza warstwa wykopaliska jest przedmiotem badań, prawdopodobnie zawiera ceramikę z X-XI wieku.
1100 r. Według schematyzmów tarnowskich zachowana wzmianka o powstaniu parafii bestwińskiej.
1179 r. Książę krakowski Kazimierz Sprawiedliwy jako darowiznę Ziemię Oświęcimską wraz z Bestwiną daje Księciu Raciborskiemu Mieszkowi. Bestwina staje się częścią składową Księstwa Raciborskiego.
1241 r Pierwszy najazd Tatarów za panowania Henryka Pobożnego na ziemie polskie. Hordy zalały całą Polskę południową, w tym i Bestwinę. Spaliły kościół, osady ludzkie i gródek strażniczy nad rzeką Łękawką.
1259 r. Drugi najazd Tatarów za panowania Bolesława Wstydliwego pod dowództwem Burendaja, który dosięgnął terenów Bestwiny.
1326 r. Pierwsza najdawniejsza historyczna data potwierdzająca wiadomość o istnieniu kościoła w Bestwinie. Dowodem na to jest wykaz Świętopietrza.
W tym czasie przez Bestwinę przechodził szlak handlowy łączący Księstwo Oświęcimskie z Węgrami - publiczny gościniec. Drogę tę zwano „starą”. Na tym szlaku w Bestwinie istniała strażnica celna, mająca właściwości obronne. Była to drewniana warownia na wzniesieniu wśród mokradeł zwana „chechłem” w widłach rzeki tworzącej fosę.
1440 r. Właścicielem dóbr w Bestwnie był Jan Kloch herbu Kornicz. Kornicze zwani od przekleństw „Biesami”- właściciele Bestwiny od wojen husyckich-pochodzili z Rusi. Jako rycerze z orszaku Zygmunta Korybutowicza- bratanka króla Władysława Jagiełły i w orszaku Teodora- księcia ostrowskiego przybyli do Krakowa. Za wojenne czyny otrzymali herb Kornicz i dobra w Księstwie Oświęcimskim. Oprócz Bestwiny Kornicze posiadali Kozy, Czaniec, Kobiernice, Wilamowice, Małabądź.
1457 r. Bestwina wraz z Księstwem Oświęcimskim sprzedana została na rzecz Korony Polskiej.
1467 r. W tym czasie Żebracze (zachodnia część Czechowic-Dziedzic) była własnością Klochów- dziedziców Bestwiny.
1487 r. Dokument z tego roku jako właściciela Bestwiny wymienia Jana Myszkowskiego herbu Jastrzębiec.
XVI w. Początek hodowli ryb na tym terenie. Największe skupiska stawów znajdowały się w majątkach Myszkowskich w Bestwinie.
1504 r. Z tego roku pochodzi pierwszy najstarszy dzwon w kościele bestwińskim.
1505 r. Jan Myszkowski- właściciel stawów w Bestwinie zawiera ugodę z Janem Czelo z Czechowic (sędzią cieszyńskim) w sprawie prowadzenia wody z rzeki Białki do Bestwiny.
1515 r. Jan Myszkowski sprzedał Bestwinę i pół Żebraczy stolnikowi krakowskiemu Marcinowi Myszkowskiemu. Do XVIII wieku Żebracze będzie należało do Bestwiny, potem nazwa ta zostanie zmieniona na Kaniów.
Myszkowscy gnębili i terroryzowali poddanych chłopów, którzy uciekali na Orawę- w tym czasie Bestwinę opuścił także jej sołtys.
1518 r. Po raz pierwszy wymienione zostaje nazwisko Marcina Myszkowskiego w dekrecie królewskim, a sprawa dotyczyła naruszenia wałów na Wiśle wokół jego dóbr. Spór miał miejsce między Stanisławem biskupem Ołomuńca i jego bratem Aleksym z Księstwa Pszczyńskiego.
1523 r. Kazimierz, książę Śląska i Wielkiego Głogowa, zawiera umowę w Bielsku między Marcinem Myszkowskim a Kasprem i Janem Czelo. Dotyczyła ona przepuszczenia wody z dóbr komorowickich do dóbr bestwińskich. Po raz pierwszy Bestwina nazwana jest tu Beztwin (wpływ niemczyzny).
1538 r. W dokumencie z tego roku pojawia się imię Zuzanny oraz jej synów: Jakuba, Stanisława, Jana, Andrzeja, Marcina i Hieronima Myszkowskich.
1550 r. Zuzanna przekazuje swoje dobra w Bestwinie, Jawiszowicach i Żebraczy synom: Stanisławowi i Janowi Myszkowskiemu, ci zaś zobowiązali się wypłacać jej aż do śmierci 700 florenów rocznie. W posiadaniu rodziny Myszkowskich oprócz Bestwiny, Jawiszowic i Żebracze były Dankowice, Kaniów, Janowice, Pasieki i Biertłowice (Komorowice).
1570 r. Umiera Stanisław Myszkowski, a jego renesansowy nagrobek znajduje się w absydzie za Wielkim Ołtarzem w kościele bestwińskim (przedstawia rycerza z mieczem i leżącą kobietę- Jadwigę z Tęczyńskich, jego żonę). Stanisław pochowany został na cmentarzu ewangelickim w Krakowie. Za Myszkowskich bestwiński kościół przez kilkadziesiąt lat był zborem kalwińskim. To Stanisław oddał go Kalwinom.
1575 r. W czasie zamieszek religijnych naruszony zostaje przez katolików grób Stanisława Myszkowskiego. Po jego śmierci dziedzicem Bestwiny został Jan Myszkowski, który ponownie oddał kościół Kalwinom, ale po krótkim czasie zwrócił go katolikom. Myszkowscy byli fundatorami murowanej wieży kościoła w Bestwinie dostosowanej do liturgii katolickiej, ponieważ Jan Myszkowski przeszedł na katolicyzm, a syn jego Jan został kanonikiem w Krakowie.
1587 r. Z tego roku pochodziła szyba witrażowa z herbem Bestwiny oraz napisem „GOTHARAUS ZCHOGA”- był to zabytek wysokiej klasy zanotowany w inwentarzu kościoła. Jej brak został zauważony dopiero w roku 1916. Szyba zaginęła w czasie malowania kościoła.
1598 r. Z tego roku pochodzą najdawniejsze wiadomości archiwalne o szkole w Bestwinie, o czym nadmienia w protokole wizytacyjnym biskup krakowski Radziwiłł. Z tego protokołu dowiadujemy się, że do użytku nauczyciela był dom z ogródkiem i sadem. Wynagrodzenie dla nauczyciela wynosiło dwa grosze i dwa chleby rocznie od każdego kmiecia w parafii. Prócz tego nauczyciel otrzymywał wynagrodzenie od proboszcza za pracę jako organista.
1607 r. Andrzej Krajewski, sługa Myszkowskiego, zabija widłami swego pana i zostaje skazany na śmierć przez poćwiartowanie. Zbrodni dokonano w dzień zaduszny. Po tym wydarzeniu Myszkowscy opuścili Bestwinę.
1609 r. Mikołaj Komorowski (krewny Myszkowskiego), kasztelan oświęcimski, patron kościoła bestwińskiego osadza na probostwie w Bestwinie ks. Adama Korczyka z Żywca.
1617 r. Na odebranych kmieciom rolach powstaje nowy obszar dworski w północnej części Bestwiny- Bestwina Dolna (obecna Bestwinka). Właścicielką była Katarzyna z Mirowa Drohojowska.
1625 r. Właścicielką folwarku w Bestwinie Dolnej zostaje Elżbieta Lachocka.
1655 r. Do Bestwiny dotarł jeden z oddziałów w czasie szwedzkiego najazdu, splądrował kościół, zbezcześcił ołtarz, łupem padł kielich mszalny, doszło do potyczki z miejscowym chłopstwem w okolicach Wydrzyńca.
1672 r. Bestwinę, Komorowice, Kaniów, Janowice kupił Andrzej Wizemberg na rzecz Andrzeja Nielepca.
1683 r. Andrzej Nielepiec, patron kościoła bestwińskiego, prezentuje na probostwo bestwińskie ks. Jana Tomińskiego. W posiadaniu Nielepców Bestwina przetrwała 50 lat.
1685 r. Właścicielką folwarku Bestwina Dolna zostaje Elżbieta Ciołkówna.
1688 r. Folwark w Bestwinie Dolnej przechodzi w ręce Aleksandra i Katarzyny Pruszyńskich.
1708 r. Dobra folwarczne w Bestwinie Dolnej obejmuje Franciszek Olszański- zarządca dóbr Krakowa.
1711 r. Właścicielem Bestwiny Dolnej zostaje Kazimierz Drohojowski.
1723 r. Dziedzicem Bestwiny zostaje Franciszek de Witowice Schwarzenberg-Czerny, starosta parnawski z żoną. Zaprowadził w swych dobrach władzę sądowniczą. Z tego czasu pochodzi Księga Jurysdykcji Państwa Bestwińskiego, gdzie spisane zostały dekrety, rozporządzenia dziedziców, administratorów, wójtów; akta kupna/sprzedaży oraz testamenty, wszystko w języku polskim. Czerny mieszkał na zamku w Andrychowie, był opiekunem przemysłu tkackiego.
1739 r. W tym czasie zamek bestwiński był nie tylko mieszkaniem rządcy, ale także rezydencją pana. Znajdowała się tu kaplica dworska, gdzie wymienia się nazwisko ks. Antoniego Wieczorkowica - kapelana dworu.
1748 r. Właścicielem folwarku Bestwina Dolna zostaje Wojciech Bawoliński.
1749 r. Dobra w Bestwinie Dolnej przechodzą w ręce Kacpra Paca.
1750 r. W Bestwince wybudowano dwór z kaplicą, z pięknym ogrodem włoskim, osobną kuchnią, folwarkiem z zabudowaniami, stajnią, spichrzem i gumnami. Do dworu przynależał pański browar, 456 morgów stawów i 55 mórg pól uprawnych.
Stawy w Bestwince istniały już od XV wieku, a nazwy ich to: Rynienny, Kępni, Dębni, Drożni, Kątni, Jastrzębiec, Skrzyniany, Podborowiec, Borowy, Powyżki, Krzywy, Krzywy Wielki, Podmywacz, Zagrodni, Podpolec, Olszański, Wielki Olszański, Rzeczny. Najstarsze rodziny w Bestwince, które przetrwały od XVII wieku to: Gac, Krzywolak, Jaszek, Ślosarczyk, Furczyk, Waliczek, Piątek, Zmertka.
1762 r. Chłop pańszczyźniany Błażej Gac z Bestwinki wykupił na własność ziemię od pana Franciszka Schwarzenberga z Witowic Czernego, kasztelana woynickiego, Kawalera Orderu Orła Białego, pana na Andrychowie, Porębie, Bestwinie, Bestwinie Dolnej.
1764 r. Schwarzenberg Czerny sprowadził do Andrychowa majstrów tkackich ze Śląska, Saksonii i Belgii. W tym czasie Bestwinkę, Kaniów kupił kasztelan bielecki Stanisław Ankwicz za 6000 florenów od Zofii de Zielińskie, żony Szymona Delipacy.
21.05.1764 r. Schwarzenberg Czerny umiera, jego grobowiec znajduje się w klasztorze Bernardynów w Alwernii koło Zatora. Na epitafium pośmiertnym odnotowano zapis: „Dobrodziej kościoła w Porębie, Inwałdzie, Andrychowie, Bestwinie, Jawiszowicach, Komorowicach i Czańcu”.
1765 r. Po śmierci Franciszka Schwarzenberga-Czerny dziedzicem Bestwiny i dóbr przynależnych do państwa bestwińskiego zostali: Piotr Małachowski-wojewoda krakowski, starosta oświęcimski i przedborski, Kawaler Orderu Orła Białego i św. Stanisława oraz jego żona Kordula z Lachockich. Za ich rządów usunięto z kościoła bestwińskiego resztę Kalwinów i uwłaszczono drogą wykupu znaczną ilość poddanych chłopów. W posiadaniu Małachowskich oprócz Bestwiny był jeszcze Czaniec, Kaniów, Komorowice, Zabawa (folwark między Komorowicami a Bielskiem-Białą), Charmęże i Łąki. Za ich czasów powstał w Bestwinie nowy dwór na tzw. Wydrzyńcu.
1771 r. Przemarsz przez Bestwinę Wielkiej Armii Rosyjskiej pod dowództwem generała Aleksandra Suworowa podążającej na pomoc Austrii w walce z Napoleonem. Potyczka wojsk rosyjskich z konfederatami rozegrała się na terenie Bestwiny i Janowic.
1786 r. W 22 rocznicę Konfederacji Barskiej zawiązanej w lutym 1768 r. została wzniesiona figura św. Jana Nepomucena. Ówczesna szlachta Księstwa Oświęcimskiego, w tym i bestwińska, przystąpiła do Konfederacji podpisując urzędowy akt w tej sprawie 15 lipca 1768 roku w Kętach, gdzie mieściła się kancelaria główna Konfederatów.
1787 r. Zawarty został kontrakt mieszkańców Bestwiny, Janowic i Kaniowa z nauczycielem Józefem Giełdanowskim względem uczenia dzieci podług przepisu narodowego. Za nauczanie otrzymywał rocznie 100 zł. reńskich i 10 siąg drewna. Na tym dokumencie podpisali się:
- w imieniu Bestwiny – Antoni Lipka
- w imieniu Janowic – Franciszek Góra
- w imieniu Kaniowa – Michał Janeczko.
1798 r. Jakub Maga – światły chłop z Bestwiny wysłał na naukę w świat syna Wojciecha. Obok drogi na swojej roli postawił krzyż z wyrytą datą 1847.
1803 r. Dziedzicem państwa bestwińskiego został Jerzy z Dobry– Dobrzański.
1807 r. W bitwie z Prusakami pod Mikołowem ginie bestwinianin – oficer Konstanty Horodowicz. Zwłoki spoczęły w kaplicy obok kościoła w Bestwinie.
1808 r. Jerzy Dobry – Dobrzański sprzedaje swoje posiadłości Karolowi Habsburgowi z Żywca.
W tym czasie w Bestwinie zamieszkiwało 10 rodzin żydowskich: Naherowie, Herszlowie, Barberowie, Tybergerowie, Rosenbergowie, Feliksowie, Bonerowie, Glicmanowie. W Bestwince mieszkał Żyd Reifesen Moryc.
1826 r. Wybudowano zamek w Bestwinie – budowla w stylu późnoklasycystycznym otoczona parkiem starodrzewia. Początkowo znajdowała się tu dyrekcja dóbr bestwińskich, a później zarząd lasów. Dyrektorami i zarządcami byli: Gibas, Draszczyk, Rotter, Mucha, Schwab, Kimmel.
1830 r. Wybudowano szkołę w Bestwinie – obecnie znajduje się tu muzeum.
1832 r. Założono Księgę Honorową uczniów i nauczycieli.
1840 r. Zbudowano w Bestwinie pierwszy murowany dom z kominem. Dotychczas we wsi były tylko kurne chaty.
Z tego też okresu pochodzi zabytkowy obraz św. Jana Kantego patrona szkoły w Bestwinie.
1847 r. Właścicielem Bestwiny został syn Karola Albrecht Habsburg.
1848 r. Kiedy wybuchła wojna Austrii z Prusakami, jeden z oddziałów przeznaczony do zajęcia Białej miał wyruszyć przez Kaniów i Bestwinę na miejsce przeznaczenia. Wśród mieszkańców Kaniowa zapanował wielki strach. Jakub Adamski zawiadomił o tym ówczesnego rządcę bestwińskiego dworu, a ten wyprawił bestwińskich kmieci do lasów, aby bębnili i wydawali wojskowe sygnały, czym przestraszą nacierających Prusaków. Rozesłano wici i gońców zawiadamiających o wszystkim władze polityczne i wojskowe.
Mieszkańcy Kaniowa z bydłem i całym dobytkiem uciekli do janowickiego lasu. Z księżego lasu dochodziły odgłosy tamborów i strzałów. W lesie schronili się także karczmarze. Bestwiński piekarz Nathan Schindel zabrał do lasu całe pieczywo, które było przygotowane na odpust do Hałcnowa. Całe zapasy wódki i pieczywa rozdzielono pomiędzy chłopów.
Po kilku dniach Prusacy przestraszeni ruchami wojska austriackiego wycofali się z Bielska. Wieczorem Kaniowianie wraz z bydłem wrócili do domów.
1850 r. Powstał pierwszy sklep w Bestwinie. Założył go Żyd Mojżesz Eriedner zwany „Maśka”.
Do tego roku zamek bestwiński był siedzibą jurysdykcjusza, któremu podlegały gminy: Bestwina, Bestwinka, Janowice, Kaniów, Komorowice, Dankowice, Jawiszowice, Brzeszcze, Przecieszyn, Skidzeń i Wilczkowice.
W tym czasie Bestwina, Bestwinka i Janowice stanowiły odrębne okręgi administracyjne gminy Bestwina. Na gminnych pieczątkach widnieją: baranek (Janowice), pies (Bestwinka), baszta (Bestwina).
1853 r. Oprócz istniejącej już szkoły w Bestwinie powstają dwie szkoły filialne w Janowicach i Kaniowie.
Szkoła w Bestwinie liczyła 145 dzieci, kierownikiem szkoły był Józef Figwer.
Szkoła w Kaniowie liczyła 71 dzieci, nauczycielem był Antoni Wieczorek. Szkoła w Janowicach liczyła 60 dzieci, nauczycielem był Jan Grzybowski.
1855 r. Urodził się Józef Grygierzec. Gimnazjum ukończył w Wadowicach, zaś Akademię w Krakowie. Zmarł 8 lipca przeżywszy 53 lata. Cały swój wielki ziemski majątek przeznaczył na utworzenie funduszu stypendialnego jego nazwiska dla młodzieży uczącej się w szkołach średnich, szczególnie fachowych. Pierwszeństwo miała młodzież z powiatu bialskiego narodowości polskiej.
1858 r. Zniszczeniu uległ stary zamek i ogrody w Bestwinie. Na tym miejscu zbudowano cegielnię, gdzie wypalano rurki do drenowania pól, przeważnie dworskich. Był tu także wielki piec garncarski. Cegielnia istniała około 40 lat. Obok niej stały zabudowania dworskie, czworaki, stodoły, stajnie, chlewy oraz budynek przeznaczony na areszt i spichrz, potem zamieszkiwany przez służbę dworską. Ponad drogą do nowego zamku prowadził drewniany most. Obok stała baszta, w której stróże pilnowali spichrza i aresztu. Basztę zburzono po wybudowaniu nowego zamku.
1859 r. Wójtem gminy Bestwina był Jakub Adamski. Sprawował urząd do roku 1861. W tym też czasie Jan Kubik z Janowic został wybrany posłem na Sejm Krajowy. Był działaczem ludowym związanym z księdzem Stojałowskim, a następnie z PSL-em. Swoją działalność parlamentarną rozpoczął w Sejmie Galicyjskim.
1861 r. Wójtem gminy Bestwina został Tomasz Maga – urząd pełnił do 1862 roku.
1865 r. Kierownikiem szkoły w Bestwinie jest Józef Merta rodem z Wilamowic. Stanowisko to piastował do roku 1924.
1868 r. Szkołą w Bestwinie zarządza Rada Miejscowa, w skład której wchodzą z urzędu proboszcz i kierownik szkoły.
1869 r. W Bestwinie powstaje pierwsza poczta, która mieściła się w prywatnym domu A. Wieczorkiewicza (dawna ulica Kozia). Funkcję listonosza pełnił niejaki Brandys.
1873 r. Został wybudowany dwór w Kaniowie i wraz z folwarkiem na Mirowcu wydzierżawiony Adolfowi Gaschowi.
1874 r. Poświęcenie pierwszego w dziejach Kaniowa kościoła p. w. Serca Maryi. Pierwszym proboszczem był ks. Wojciech Micherdziński – zakonnik od Bożego Ciała w Krakowie.
1880 r. A. Gasch z Kaniowa prezentuje na Międzynarodowej Wystawie Rolniczej w Berlinie karpia polskiego i zdobywa złoty medal.
1884 r. Założono Kółko Rolnicze w Bestwinie (założyciele - Józef Grygierzec i Józef Brauer).
1888 r. Do Rzymu udała się pielgrzymka Polaków z trzech zaborów na 50-letni jubileusz kapłaństwa papieża Leona XIII. W pielgrzymce uczestniczył bestwiński proboszcz ks. Jan Wojda i Marianna Markiel ze Starej Wsi.
1889 r. Sprawiono największy dzwon, którego fundatorem był Franciszek Grygierzec, młodzieniec z Bestwinki. Była to ofiara, aby za dusze rodziców i jego w każdy piątek dzwoniono, za co dzwonnik otrzymywał rocznie 9 zł.
1890 r. Powstanie Ochotniczej Straży Pożarnej w Bestwinie.
1895 r. Na terenie Czechowic-Dziedzic powstaje rafineria i cynkownia. Robotnicy tu zatrudnieni wywodzili się także z Bestwiny i Kaniowa, co wynosiło 12% stanu zatrudnienia.
1902 r. W Bestwinie zaczyna powstawać nowa klasa społeczna – robotnicy, a to za przyczyną dziewięciu fabryk przemysłu wełnianego w Białej. Pracowali w nich robotnicy z okolic Bestwiny, Kaniowa, Janowic i Bestwinki.
W tym też czasie odkryto złoża węgla na terenie Żebraczy i zbudowano kopalnię „Silesia”. Eksploatacja węgla dała zatrudnienie górnikom z Kaniowa, Bestwinki i Bestwiny.
1905 r. Rozpoczęto budowę dużej rafinerii ropy naftowej przez koncern amerykański Vacum Oil Company, gdzie pracowali robotnicy z Bestwiny i okolicy.
1906–1908 r. Austriacki rząd regulował i obudowywał rzekę Wisłę w Kaniowie.
1908 r. Przy Kółku Rolniczym w Janowicach z inicjatywy Michała Papli powstaje Ochotnicza Straż Pożarna. Prezesem zostaje główny inicjator. Także w Kaniowie powstała Ochotnicza Straż Pożarna. Założycielami byli: Ignacy Janeczko – wójt i pierwszy naczelnik, Antoni Faruga, Jan Jaszek, Franciszek Krawczyk i Jan Olejak.
W tym roku powstała również pierwsza cegielnia, tartak parowy i młyn Antoniego Ślosarczyka.
1908-1924 r. Właścicielem dworu w Kaniowie był w tym czasie Henryk Hess.
1919 r. Obchodził 50-letni jubileusz nauczycielskiej pracy Józef Merta. Zmarł 28 grudnia 1925 roku w wieku 75 lat.
1910 r. Powstała Spółdzielcza Kasa Wiejska, tzw. „Rajfazyna” w Bestwince założona przez Walentego Ozgę – kierownika szkoły.
W tym roku przypada 500- rocznica zwycięstwa oręża polskiego nad Krzyżakami pod Grunwaldem. Z tej okazji odbyła się pierwsza (z tych terenów) wycieczka dzieci do Krakowa ze szkół z Bestwinki, Janowic i Starej Wsi. Opiekunami byli: Walenty Ozga (z Bestwinki), Paweł Godyń (ze Starej Wsi) i Trychubczak (z Janowic). Wycieczkę zorganizował Ozga Walenty dzięki Towarzystwu Szkoły Ludowej w Krakowie, ul. Studencka 5.
Rocznicę tę uczczono także w Janowicach uroczystą akademią i pochodem na koniach i pieszo do kościoła w Bestwinie, o czym w swojej książce „Górą, doliną” opowiada Antoni Ślosarczyk – attaché do spraw wojennych w Japonii.
1911 r. W Bestwince powstała Ochotnicza Straż Pożarna. Pierwszym prezesem został Antoni Janeczko. W tym też roku po dwóch latach budowy oddano szkołę w Bestwince. Jej budowniczym był Jan Grzybowski z Buzonia, który wybudował także szkołę w Kaniowie, Janowicach i Pisarzowicach. Pierwszym kierownikiem szkoły był Walenty Ozga.
1912 r. Zostaje założone Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Bestwinie.
1914 r. Wybuchła I wojna światowa, ma którą poszło wielu mężczyzn w wieku poborowym z tych terenów.
1918 r. Spółdzielczą Kasę Wiejską z Bestwinki przeniesiono do Bestwiny. Działała pod nazwą „Kasy Stefczyka” – prowadził ją Franciszek Wróbel – pierwszy zegarmistrz w Bestwinie.
1919 r. Arcyksiążę Leon Habsburg – właściciel dóbr w Bestwinie, w polskim mundurze rotmistrza ułanów służył w armii polskiej w stopniu oficera i brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, walczył w Błotach Prypeckich i w okolicach Lwowa.
1920 r. Poświęcenie remizy strażackiej na gruncie Franciszka Adamaszka, nr 77. W tym samym roku walne zgromadzenie w sprawie budowy Domu Ludowego w Bestwinie.
Za waleczny i bohaterski czyn w Bitwie Warszawskiej Jan Furczyk z Janowic zostaje odznaczony Krzyżem Kawalerskim Virtuti Militari.
W pobliskich Wadowicach urodził się Karol Wojtyła, przyszły papież Jan Paweł II.
1921 r. Wybudowano remizę OSP w Kaniowie.
1923 r. Założenie Kółka Rolniczego na Podlesiu przez Jana Grzybowskiego.
1924 r. Zmiana pieniędzy - marek polskich na polskie złote.
1925 r. Rozpoczęcie drenowania gruntów chłopskich w Bestwinie.
1929 r. Na gruncie Antoniego Magi (sołtysa) stanął Dom Ludowy. W zamian sołtys otrzymał parcelę z gruntów dworskich na tzw. „Pańskim”.
1930 r. W Bestwinie powstało Koło Gospodyń Wiejskich. Pierwszą prezeską była Maria Adamaszek z domu Wieczorkiewicz.
1931 r. Pierwsza w kraju Spółka Chłopów Rybaków w Polsce powstaje w Bestwinie i buduje magazyny rybne.
1932 r. Bestwinę odwiedził gen. Józef Haller. Na uroczysty obiad zaprosili go jego żołnierze: Józef Firganek z trzema synami: Franciszkiem, Józefem i Alojzem – wszyscy służyli w Błękitnej Armii. Na Firgankowej roli generał zasadził pamiątkową lipę, gdzie odbyło się spotkanie z halerczykami, co było źle postrzegane przez ówczesne władze. Uczestnicy spotkania zostali ukarani grzywną 50 zł. lub aresztem. Nawet ks. dziekana Rączki nie oszczędzono w wymiarze kary.
1933 r. Na bestwiński zamek sprowadza się arcyksiążę Leon Habsburg z rodziną – żoną Marią Klotyldą i dziećmi.
1934 r. Wójtem Gminy Zbiorowej został Antoni Wieczorkiewicz – junior. Za własne pieniądze wybudował dom, w którym zaczął pracować urząd gminy (dotychczas wójt załatwiał sprawy urzędowe pokątnie w swoim domu).
1938 r. Na mocy art. 77 Ordynacji Wyborczej Antoni Wieczorkiewicz zamieszkały w Bestwinie zostaje wybrany do Sejmu II Rzeczpospolitej. W okręgu wyborczym nr 92 w Bielsku Śląskim otrzymał 80 000 głosów na 150 000 głosujących. Wybuch II wojny światowej przerwał jego kadencję.
1939 r.
28.04. Zmarł Arcyksiążę Leon Habsburg i pochowany został na miejscowym cmentarzu w Bestwinie.
21.05. Odbył się Powiatowy Zjazd Koła Gospodyń Wiejskich w Bestwinie przy licznym udziale władz powiatu.
24.08. Zarządzono mobilizację urodzonych od roku 1900 z parafii Bestwina. Na wojnę poszło 250 mężczyzn.
27.08. W niedzielę po sumie wszyscy mężczyźni obowiązkowo poszli do Czechowic kopać rowy wojenne – okopy.
01.09. Dzień wybuchu II wojny światowej. Rodzina Andrzeja Stawiarza – funkcjonariusza Państwowej Policji na terenach
wschodnich Rzeczpospolitej została aresztowana przez NKWD. Marię Stawiarzową – matkę z dziewięciorgiem dzieci deportowano w głąb Rosji i skazano na katorżniczą pracę. Andrzejowi Stawiarzowi udało się zbiec i wojnę przeżył na emigracji w Anglii. W roku 1946 rodzina Stawiarzów wraca do Polski. Pierwszym miejscem, gdzie się zatrzymała był Wrocław, a od 1949 roku na stałe zamieszkali w Bestwinie. Maria i Andrzej Stawiarzowie spoczywają na cmentarzu w Bestwinie.
1940 r. Aresztowano bestwińskich nauczycieli: Pawła Godynia – kierownika szkoły w Bestwinie, Józefa Braszkę – profesora gimnazjalnego szkoły im. Asnyka w Białej, Aleksandra Sułowskiego – nauczyciela ze szkoły w Bestwinie oraz Jana Dziurę – nauczyciela ze szkoły w Kaniowie. Dzieci polskie usunięto ze szkoły w Bestwinie - musiały uczęszczać do szkoły w Janowicach. Również w Kaniowie była szkoła dla polskich dzieci. Dzieci niemieckie uczyły się w szkole bestwińskiej.
10.10. Holokaust bestwińskich Żydów. Zagładzie uległy rodziny: Barberów, Nacherów, Herszlów, Tybergerów i Rosenbergów. Posiadłości Żyda Barbera – dom, sklep – uległy całkowitemu zniszczeniu.
1941 r. Na terenie Bestwiny i okolicy działa podziemna organizacja lewicowa pod nazwą „Racławice”, która wydawała gazetkę „Polak” przeznaczoną dla Obersehlesien. Redaktorami byli Ludwik Kutryba i Ottokar Pokora. W obozie koncentracyjnym Mathausen giną pierwsi mieszkańcy Bestwiny: Paweł Godyń i Józef Braszka. Ks. dziekan Rączka sprowadza ich prochy i grzebie na cmentarzu w Bestwinie. Groby te łatwo rozpoznać – betonowe krzyże wieńczą cierniowe korony.
21.07. Z wieży bestwińskiego kościoła Niemcy zdjęli dzwony i wywieźli do III-ej Rzeszy. Została tylko sygnaturka. Po zakończeniu działań wojennych parafianie ufundowali trzy nowe.
1942 r. Na terenie Janowic i okolicy zaczął działalność Oddział Dywersyjny AK pod dowództwem Władysława Niemczyka, kryptonim „Lis”.
Wysiedlenie rodzin polskich na terenie gminy Bestwiny, a w ich miejsce osiedlenie niemieckich bauerów. W czasie wysiedlania księży z plebanii zniszczeniu uległy księgi parafialne. Kilka z nich z płonącego ognia gołymi rękami wydostali ks. Rączka i Franciszek Maga (obecny lekarz Bestwiny). Wiele z rodzin zostało wywiezionych w głąb Niemiec, jak np. rodzina Karola Magi z Bestwinki i Kozaków z Kaniowa.
1943 r. Do parafii bestwińskiej przybył ks. Bronisław Sojka.
1944 r. Wdowa po Arcyksięciu Leonie Habsburgu wraz z dziećmi opuszcza Bestwinę i udaje się do Wiednia, przedtem jednak cały swój dobytek (meble, obrazy, cenne pamiątki) rozdaje służbie dworskiej.
31.01. Na rynku w Jeleśni wykonano wyrok śmierci przez powieszenie na szubienicy dwóch mieszkańców: Jana Bigosa z Bestwinki i Alojzego Hamerlaka z Kaniowa.
15.08. Nad kościołem w Bestwinie - w odpust na wniebowzięcie NMP – przeleciała eskadra amerykańskich samolotów. W czasie bombardowania Rafinerii w Dziedzicach bomby padały również na pobliskie tereny. W kościele w tym czasie powstał wielki płacz, ale nikomu włos z głowy nie spadł. Ks. dziekan Rączka z podniesioną wysoko monstrancją zanosił błagalne suplikacje.
1945 r. Aresztowano i wywieziono wielu Bestwinian na Ural. Między innymi represjonowani byli: Władysław Gryzełko, Antoni Wieczorkiewicz, Władysław Niemczyk, Karol Tomaszczyk, Jan Wróbel, Józef Ślosarczyk (z Janowic), Józef i Jan Stanclik – ten ostatni zginął w sowieckim łagrze.
02.02. W czasie działań frontowych na terenie Bestwiny zginęło wielu mieszkańców. W kościele odbywały się nabożeństwa, a grabarz J. Maga w czasie pochówku zmarłego został trafiony pociskiem i wpadł do wyrytej mogiły.
Wielu mieszkańców rozstrzelanych zostało przez NKWD.
03.05. W czasie wiecu w Domu Ludowym zorganizowanym przez odłam patriotyczny Bestwinian, doszło do zamieszek z agenturalną częścią reżimu. Na uroczystości powieszono orła w koronie i odśpiewano Rotę. Organizatorów tego patriotycznego zrywu aresztowano, m. in. Józefa Ślosarczyka (Jakubioka), działacza „Sokoła”.
08.05. Zakończenie II wojny światowej.
1947 r. Powstała Gminna Biblioteka w Bestwinie, liczyła 120 pozycji w księdze inwentarzowej. Pierwszą etatową
bibliotekarką była Janina Moś.
W tym roku założono także Ludowy Zespół Sportowy -prezesem został Władysław Wilczek, a kierownikiem sekcji piłki nożnej – Rudolf Braścik.
1948 r. Po II wojnie światowej na terenie Bestwiny, Bestwinki, Kaniowa, Janowic, Dankowic i Starej Wsi utworzono tzw. „Spółki Łowieckie” pod nazwą „Bażant” – koło liczyło 24 myśliwych.
1949 r. Zmarł ks. dziekan Józef Rączka, długoletni proboszcz parafii Bestwina.
1950 r. W Kaniowie powstała Spółdzielnia Produkcyjna.
1951 r. Bestwina, Kaniów, Bestwinka i Janowice w ramach reformy administracyjnej zostały włączone do powiatu bielskiego w woj. katowickim – nazwanym wówczas stalinogrodzkim.
1955 r. Powstała samodzielna gmina Kaniów, do której włączono część Bestwinki.
1958 r. Ksiądz Karol Wojtyła został biskupem.
1959 r. Zostaje oddana dzieciom bestwińskim nowa szkoła. Głównym budowniczym i starającym się o powstanie nowej szkoły był ówczesny kierownik Władysław Gryzełko.
1960 r. Bestwina przystąpiła do budowy wodociągów i gazyfikacji wsi. Duże zasługi w przeprowadzeniu tego przedsięwzięcia miał inż. Bronisław Jurczyk z Bestwinki, który jako pracownik naukowy Śląskiej Politechniki bezinteresownie opracował plany tej jakże trudnej do przeprowadzenia w tych czasach sieci gazyfikacyjnej.
1964 r. Ks. biskup Karol Wojtyła został arcybiskupem metropolitą krakowskim i często nawiedzał parafię bestwińską.
1966 r. W parafii bestwińskiej i kaniowskiej obchodzono Rok Milenijny Chrztu Polski. Na uroczystościach odpustowych 15.08. ks. prałat Zygmunt Bubak wygłosił homilię.
Księża pochodzący z parafii ufundowali obraz z wizerunkiem M. B. Częstochowskiej jako wotum wdzięczności.
1967 r. Ks. arcybiskup Karol Wojtyła został kardynałem.
1972 r. Otwarto Gminy Ośrodek Zdrowia – „Dzieło Franciszka Magi i ludu”. Powstał siłami i środkami mieszkańców Bestwiny, Bestwinki i Janowic oraz miejscowych zakładów pracy i państwa.
W tym roku Gmina Bestwina została włączona do Miasta i Gminy Czechowice – Dziedzice.
1974 r. Wydarzył się tragiczny wypadek w kopalni „Silesia” w Czechowicach – Dziedzicach, w którym zginęli również górnicy z gminy Bestwina.
16.10.1978 r. Papieżem został Karol Wojtyła – arcybiskup Krakowa. Pontyfikat Jana Pawła II trwał do 2 kwietnia 2005 r. Mieszkańcy Bestwiny brali udział w licznych pielgrzymkach do Watykanu.
1980 r. Zostaje reaktywowana Gmina Bestwina i jej urząd rozpoczyna na nowo pracę w pomieszczeniach Zamku.
W tym czasie na Wybrzeżu rozruchy i powstanie „Solidarności”.
13.12. Ogłoszenie stanu wojennego w Polsce oraz powstanie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON).
13.05.1981 r. Zamach na życie Ojca Świętego Jana Pawła II.
1983 r. Wybudowano i oddano do użytku Dom Sportowca w Bestwinie.
1985 r. Danuta Kubik została posłanką na Sejm IX kadencji PRL – wybrana w okręgu wyborczym Nr 28 z ramienia ZSL.
1987 r. Zmarł ks. kanonik Bronisław Sojka – wieloletni proboszcz parafii bestwińskiej. Za jego czasów przystąpiono do budowy kościoła w Janowicach.
1988 r. Ukończona zostaje budowa Poczty Polskiej w Bestwinie. Piękny, nowoczesny obiekt z częścią hotelową, z której korzystają przybywający goście i turyści.
1989 r. Wybór władz samorządu w nowych strukturach III RP.
Trwa również akcja społecznego sprzeciwu wobec mającej powstać na terenie Bestwiny Rafinerii Nafty Czechowice II. Poważnie zagrożony ekologiczny byt Bestwiny szczęśliwie unikł widma rafinerii.
1990 r. Ochotnicza Straż Pożarna w Bestwinie otrzymuje nowy Dom Strażaka dzięki rozbudowie istniejącego Domu Ludowego. Odbyło się uroczyste otwarcie połączone z mszą polową i odznaczeniami wielu działaczy i społeczników w tym dziele budowania. Dr Franciszek Maga otrzymał Krzyż Oficerski Odrodzenia Polski.
1991 r. Oddano do użytku nowoczesne czterooddziałowe przedszkole w Bestwinie. W ślad za tym poszły Kaniów i Janowice. Odbył się konkurs na dyrektorkę przedszkola, który wygrały: Halina Wysogląd na dyrektorkę przedszkola w Bestwinie, Teresa Maroszek objęła przedszkole w Kaniowie a Urszula Kal w Janowicach.
1993 r. Zostaje otwarta nowa szkoła w Bestwince. Na stanowisko dyrektora mianowana została Wiesława Szeliga.
Wydano drukiem „Monografię Bestwiny” autorstwa ks. Z. Bubaka – nakładem 2000 egzemplarzy oraz zaczęła się ukazywać pierwsza w dziejach gminy Bestwina gazeta lokalna „Nasz Głos”. Redaktorami byli: Antoni Grygierzec (wójt), Bolesław Firganek (przewodniczący Rady Gminy), Waleria Owczarz (przewodniczący kultury i oświaty), Ewa Jonkisz (kierownik do spraw oświaty w gminie), Anna Gac (emerytowana nauczycielka), Karol Zuber (radny). Sprawami edycji zajmowali się Wacław Waliczek i Ludwik Kurasiewicz.
W miejsce tablicy pomordowanych działaczy PPR obok Zamku stanął pomnik pamięci tych, co życie oddali za Ojczyznę.
Uchwałą Rady Gminy nadano gminie herb, którego twórcą jest artysta rzeźbiarz Ryszard Kwak – bestwiński rodak.
Na mocy uchwały Rady Gminy powstało Regionalne Muzeum im. ks. Z. Bubaka w Bestwinie z galerią „Na prowincji” i Skansenem Pasieki Słowiańskiej.
W 53 rocznicę śmierci Józefa Braszki – zamordowanego w hitlerowskim obozie odbył się zjazd byłych jego uczniów. Miejscem zjazdu było Muzeum Regionalne im. Ks. Z. Bubaka w Bestwinie, a organizatorem Towarzystwo Miłośników Ziemi Bestwińskiej.
Z inicjatywy żyjących żołnierzy AK: Władysława Niemczyka i Franciszka Bociana oraz przy wielkim zaangażowaniu Komisji Oświaty i Kultury ówczesnej Rady Gminy postawiono Krzyż Partyzancki w Janowicach na „Pięciu alejach”.
1997 r. Na terenie Kaniowa miała miejsce powódź stulecia.
1998 r. Wszystkie parafie z terenów gminy Bestwina nawiedziła kopia Cudownego Obrazu z Jasnej Góry z udziałem ks. biskupa Janusza Zimnioka.
1999 r. Zmarł prof. UJ dr hab. Józef Bubak – językoznawca, wykładowca w Instytucie Filologii Polskiej i Katedrze Filologii Węgierskiej, rodak i miłośnik Bestwiny. Ciało spoczywa na krakowskim Salwatorze.
2003 r. We wrześniu zakończyła życie najstarsza w dziejach Bestwiny Waleria Wieczorkiewicz. Rok dłużej żył Józef Papla z Janowic. Zmarł w 2004 roku ukończywszy 102 lata.
08.04.2005 r.Towarzystwo Miłośników Ziemi Bestwińskiej działające przy Muzeum Regionalnym im. ks. Z. Bubaka w Bestwinie założyło księgę pamięci „Pro memoria” Ojca Świętego.